Może Czytelnicy podadzą linki do artykułów, które – opierające się na (prawdziwych) danych statystycznych – omawiają aktualną sytuację gospodarczą w Polsce. Nie znam takich. Czasem słyszę o rosnącym PKB, a to rozmija się rażąco z moimi obserwacjami. Powodzi się nielicznym i jeszcze (na ogół) tym, którzy wyjechali do Niemiec i tam pracują. Takie są w sumie wilcze prawa kapitalizmu, w którym biedni muszą biednieć, by bogaci stawali się bogatszymi. Przekonali się o tym także mieszkańcy Grecji.
YIANNIS MOUZAKIS:TWARDA RZECZYWISTOŚĆ W GRECJI
Kluczowe statystyki obrazujące stopień upadku gospodarczego, którego doświadcza Grecja od 2009 roku są dobrze znane nawet tym, którzy nie szukali zbyt głęboko. Utrata 25% wartości spożycia i wzrost stopy bezrobocia do prawie 28% były szeroko komentowane podczas greckiej walki z permanentnym kryzysem w ciągu ostatnich lat.
W wyniku kurczenia się aktywności ekonomicznej zmniejszała się ilość miejsc pracy, skurczyły się płace, wzrosło opodatkowanie i zredukowane zostały dochody do dyspozycji ludności. Znaczące grupy greckiego społeczeństwa upadły tak jak grunt pod ich stopami. Obniżeniu uległ standard życia i – jak zwykle – najbardziej ucierpieli najsłabsi członkowie społeczeństwa. Wiele osób prowadzi codzienną walkę o zaspokojenie swoich podstawowych potrzeb i utrzymanie rodzin na powierzchni. Katastrofa gospodarcza zmieniła również społeczne zwyczaje w sposób, który trudno zauważyć na pierwszy rzut oka, chyba że spojrzy się na odpowiednie statystyki.
Bezdomni na Omonia Square
Przykładowo, zgodnie z publikacją ELSTAT na temat warunków życia Grecy dużo rzadziej zawierają małżeństwa: liczba ślubów spadła z 61.377 w 2007 roku do 53.105 w 2014, z którego dostępne są ostatnie dane. W tym czasie podwoiła się liczba ślubów cywilnych z 13.210 w 2003 roku do 26.915 w 2014. Dwa przeciwne trendy wskazują że względy finansowe miały ważny wpływ na dokonane przez Greków wybory.
W ostatnich latach wzrosła również liczba rozwodów. Ostatnie dane z 2013 roku mówią o 16.717 rozwodach w porównaniu z około 13.000 w latach poprzednich. Choć wzrost liczby rozwodów dotknął małżeństwa o różnych stażach, to najsilniejszy był w grupie małżeństw o stażu ponad 10 lat, gdzie liczba rozwodów wzrosła z 8.334 w 2009 roku do 10.091 w 2013. Oczywiście różnorodne czynniki wpływają na trwałość małżeństw, ale presja społeczna i finansowa związana z kryzysem wpłynęła na trwałość małżeństw.
Od szczytu urodzin, 118.302 w 2008 roku, nastąpił znaczący spadek. Do 2014 roku liczba urodzin spadła do 92.148. Grecja. Grecja doświadcza większej liczby zgonów od liczby narodzin od 2011 roku. Bez imigracji populacja Grecji w 2014 roku zmniejszyłaby się o 21.592 osoby.
Sytuacja demograficzna Grecji jest silnie zniekształcana przez panujący kryzys. Niepewność co do utrzymania pracy i dochodów silnie wpłynęła na planowanie rodziny. W 2015 roku liczba osób długotrwale bezrobotnych wyniosła 875.259 – wpływając porównywalnie na obie płcie – jest to niewiele mniej niż rekordowa liczba 936.832 w 2014 roku.
W 2015 roku w grupie osób aktywnych ekonomicznie, od 18 do 60 roku życia, 18% żyło w gospodarstwach domowych, w których nikt nie pracował. Jeśli dodać do tej grupy dzieci to 1.280.745 czyli 12% Greków żyło w gospodarstwach domowych nie osiągających dochodów z pracy.
W tym samym roku ponad 1.1 miliona Greków żyło w gospodarstwach domowych o niepełnym zatrudnieniu, w których członkowie rodzin w wieku produkcyjnym pracowali przez mniej niż 20% czasu, który mógł być spożytkowany na pracę, z negatywnym skutkiem dla ich dochodów. W 2009 roku dotyczyło to tylko 539.000 osób. Taki stan rynku pracy zepchnął znaczące grupy greckiego społeczeństwa poniżej poziomu ubóstwa, który w 2015 roku wyniósł 4.512 euro rocznie w porównaniu do 7.178 euro w 2010 roku.
Więcej niż 1/3 Greków (35,7%) znajduje się w niebezpieczeństwie ubóstwa bądź wykluczenia społecznego. Liczba ta wzrosła do 3,8 miliona w 2015 roku z około 3 milionów w latach 2007-08. W 2014 roku tylko Bułgaria i Rumunia miała porównywalny wskaźnik na wyższym poziomie. Wskaźnik ryzyka ubóstwa bądź wykluczenia społecznego jest wyższy, jeśli uwzględni się wyższy poziom dochodów kwalifikujących do ubóstwa z 2005 roku (dwa akapity wyżej wspomnieliśmy o obniżeniu dochodu, kwalifikującego do zaliczenia do ubogich). Jeśli uwzględni się te zmiany to [w 2015 roku] 42,2% Greków miało dochody niższe niż próg ubóstwa z 2005 roku w porównaniu do 16,3% w 2010 roku. To trzykrotny wzrost w trakcie pięciu lat.
Blisko 4 na 10 Greków, w porównaniu z 23% w 2009 roku, doświadcza obniżenia podstawowych warunków życia. Dotyczy to 44,5% dzieci, 41,5% ekonomicznie aktywnych dorosłych oraz prawie 35% osób powyżej 65 roku życia.
Nacisk finansowy na greckie społeczeństwo jest wielokierunkowy i wpływa na stan zdrowia publicznego. W 2009 roku tylko 4,1% Greków nie miało dostępu do pomocy zdrowotnej. Przeszkody w tej dziedzinie miały charakter ekonomiczny, operacyjny (listy kolejkowe), logistyczne (odległość do lekarza czy szpitala), psychologiczne (obawa przed kontaktem ze służbą zdrowia). W 2014 roku już 14% Greków nie miało dostępu do pomocy zdrowotnej.
Wpływ czynników ekonomicznych na dostęp do służby zdrowia pokazuje wskaźnik braku dostępu do pomocy zdrowotnej w rozbiciu na grupy dochodowe. Wśród 20% gospodarstw domowych o najniższych dochodach 19,7% miało niezaspokojone potrzeby zdrowotne, zaś w drugiej 20% grupie od końca pod względem wysokości dochodów 18% miało niezaspokojone potrzeby zdrowotne.
Kryzys zmienił również zwyczaje konsumpcyjne. Dochody dyspozycyjne gospodarstw domowych nieprzerwanie spadają od 2009 roku i w 2014 roku wynoszą 31% mniej, 1.461 euro miesięcznie niż w 2008 roku.
Wydatki na żywność jako potrzebę podstawową stanowią więcej niż 20% wydatków w porównaniu z 17,3% w 2009 roku. Mimo większych wydatków na ten cel zwyczaje żywieniowe Greków pogorszyły się. Od 2009 roku miesięczne spożycie warzyw obniżyło się o 3,5 kg, owoców o 2,5 kg, mięsa o 1,6 kg a mleka o 1,3 litra.
Wydatki na dach nad głową wzrosły o dwa punkty procentowe do 13,4%. Wydatki na odzież i obuwie spadły o dwa punkty procentowe do 5,9%, na dobra trwałego użytku również o dwa punkty procentowe spadając do 5%. Wydatki na hotele, kawiarnie, restauracje spadły o jeden punkt procentowy do poniżej 10%.
Spadek wydatków na wszystkie kategorie był bardzo gwałtowny w porównaniu z 2008 rokiem, od 13,7% na żywność do około 51% na odzież i obuwie oraz na dobra trwałego użytku.
Ograniczone budżety wpływają na zdolność do finansowania podróży i rekreacji. W 2009 roku ponad 4 miliony Greków podróżowało przez cztery dni lub dłużej. W 2013 roku wskaźnik ten spadł do 2,6 miliona i wzrósł do 3 milionów w 2015 roku. Całkowita liczba podróży wynosiła 7,7 miliona w 2009 roku i spadła do 4,3 miliona w 2015.
Powyższe statystyki odzwierciedlają gwałtowne zmiany standardu i jakości życia. Pozostawią one trwałe blizny w społeczeństwie. Aktywne ekonomicznie osoby mogą nie znaleźć zatrudnienia, a ich umiejętności ulegają erozji, mimo oczekiwanego powolnego ożywienia na rynku pracy. Tysiące dzieci żyjących w gospodarstwach domowych, w których nikt nie pracuje (230.774 w pierwszym kwartale 2016 roku) nie będzie miało pełnego dostępu do rozwoju fizycznego, edukacyjnego czy zawodowego.
Te niszczące trendy społeczne często były opisywane jako kryzys humanitarny, termin używany ostatnio bardzo często, który może się wydawać przesadą w kontekście kryzysu uchodźców czy sytuacji w Syrii. Kraje niszczone wojną i migracjami na bezprecedensową skalę nie powinny być w tej sytuacji poziomem odniesienia.
Grecja jest krajem, w którym zbierane są opracowywane dane statystyczne. Stałe pogarszanie się sytuacji gospodarczej i społecznej Grecji jest ilustrowane twardymi liczbami. Dane te nie powinny być dłużej ignorowane.
http://www.globalresearch.ca/greeces-harsh-social-reality/5544277?platform=hootsuite
Przetłumaczył: Tomasz Cukiernik
